เมื่อ 5 ปีที่แล้วผมเดินทางไปดูบ้านหลังหนึ่งที่จังหวัดพระตะบอง และพบว่าบ้านหลังนี้อยู่ริมฝั่งแม่น้ำสังแก อยู่นอกตัวเมืองพระตะบองไปทางทิศใต้ประมาณ 1 กม. สอบถามคุณยายผู้เป็นเจ้าบ้านได้ความว่า บ้านหลังนี้คุณปู่ซึ่งรับราขการในสมัยเจ้าพระยาอภัยภูเบศร์ (ชุ่ม) ครองเมืองพระตะบอง ปลูกสร้างขึ้นก่อนปี 2450 ต่อมาในยุคเขมรแดงคุณยายต้องเพ่นออกจากบ้านหลังนี้เพราะเขมรแดงบุก เมื่อสิ้นสุดยุคเขมรแดงคุณยายได้กลับเข้ามาครอบครองบ้านหลังนี้ คุณยายพาไปดูตัวหนังสือภาษาไทยที่เขียนขึ้นเมื่อร้อยปีก่อนที่ฝาบ้าน คุณยายห้านใครแตะตัวหนังสือนี้เด็ดขาดเพราะมันเป็นตัวหนังสือประวัติศาสตร ์ที่บ่งบอกกาลเวลาในยุคสมัยนั้น ปัจจุบ้นทางการอนุรักษ์เอาไว้เป็นแหล่งท่องเที่ยว คุณยายบอกว่าคนไทยส่วนมากไม่รู้ ถ้ามีคนไทยมาดูมาชมคุณยายก็จะพาไปดูตัวหนังสือภาษาไทยด้วยความภาคภูมิใจ